W dniach 20-21 sierpnia 2020 w Hotelu Nadmorskim w Gdyni odbyła się VIII edycja Forum Transportu Intermodalnego FRACHT 2020. Była to jedna z pierwszych konferencji zrealizowana w sytuacji obostrzeń związanych z epidemią koronawirusa. FRACHT w latach ubiegłych zbierał uczestników w wymiarze 300 – 400 osób. Tym razem wydarzenie to z wiadomych przyczyn musiało stać się elitarnym spotkaniem ludzi zaangażowanych w działania branży TSL. Dzięki transmisji w Internecie wszyscy zainteresowani mogli zapoznać się z przedstawianymi prezentacjami i być świadkami dyskusji. Zadbali o to moderatorzy w osobach Janusza Piechocińskiego – prezesa Izby Przemysłowo – Handlowej Polska – Azja i dr Tomasza Krawczyka dyrektora rozwoju biznesu w spółce IT-Logistics.
Spotkanie otworzył Pan Jacek Piechota – Prezes Międzynarodowego Stowarzyszenia Europa – Północ – Wschód i Polsko – Ukraińskiej Izby Gospodarczej. Tuż po nim z przesłaniem do uczestników wystąpili goście Forum, między innymi: Zbigniew Gryglas – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych i Volodymyr Makukha i Zastępca Przewodniczącego Zarządu Forum Bałtycko – Czarnomorskiego. Odczytane zostały także listy skierowane do uczestników Forum przez Panią Annę Moskwę – Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej oraz Pana Leszka Bonnę – Wicemarszałka Województwa Pomorskiego, Prezesa Zarządu Stowarzyszenia Polskich Regionów Korytarza Transportowego Bałtyk Adriatyk.
Do gości zagranicznych Forum należy zaliczyć: Aliaksandra Chasnouski Radcy, Ministra ds. Handlu Ambasady Republiki Białorusi w Rzeczpospolitej Polskiej, Ruslana Peruna, Radcy Ambasady Ukrainy w Rzeczpospolitej Polskiej, Yermeka Sadykbekov, I Radcy Ambasady Kazachstanu w Rzeczpospolitej Polskiej.
Ważnym wydarzeniem pierwszego dnia Forum było podpisanie Umowy o współpracy pomiędzy Polsko-Ukraińską Izbą Gospodarczą a Bałtycko-Czarnomorskim Forum Ekonomicznym. Strony uzgodniły, iż dołożą wszelkich starań na rzecz: zintensyfikowania współpracy między przedstawicielami biznesowymi basenów Mórz Bałtyckiego, Czarnego i Kaspijskiego, wspierania współpracy pomiędzy portami miast Burgas (Bułgaria), Tekirdag (Turcja), Kłajpeda (Litwa), Gdynia i Województwo Pomorskie (Polska), Batumi i Tbilisi (Gruzja), Kurik (Kazachstan), Chersoń (Ukraina), organizacji forów, wystaw i konferencji.
Drugiego dnia Forum odbył się panel „Polskie porty morskie wobec wyzwań rozwoju transportu intermodalnego, zwłaszcza w obliczu rozwoju korytarzy TEN-T i nowych szlaków komunikacyjnych państw Trójmorza”. W panelu wzięli udział: Aliaksandr Chasnouski, Radca Minister ds. Handlu, Ambasada Białorusi w Polsce Volodymyr Makukha, Wiceprezes, Baltic Chernomorskie Association Sławomir Michalewski, Wiceprezes Zarządu, Zarząd Morskiego Portu Gdańsk, Rafał Zahorski, Pełnomocnik Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego ds. gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej oraz dr Michał Graban reprezentujący Stowarzyszenie Polskich Regionów Korytarza Transportowego Bałtyk-Adriatyk (SPR KTBA).
W panelu omawiano przesłanki rozwoju Europejskiej Sieci Kolejowej, VIA Carpatia oraz RailBaltica – w kontekście oceny skutków, szans i zagrożeń dla polskiego transportu i systemu społeczno-gospodarczego. Zastanawiano się nad intensyfikacją działań ukierunkowanych na zapewnienie sprawnego dostępu do polskich portów – terminali intermodalnych oraz przejść granicznych obsługujących tranzyt w kierunku wschodnim i południowym. Omawiano także zależności Nowego Jedwabnego Szlaku (kolej) i portów morskich w kontekście dylematu: Co trzeba zmienić, aby Polska nie była tylko krajem tranzytowym na szlaku na wschód-zachód?
Dr Michał Graban reprezentujący SPR KTBA omówił warunki konkurencyjności Korytarza Transportowego Bałtyk-Adriatyk w kontekście rywalizacji ze strony szlaków transportowych Wschód-Zachód oraz Korytarza Via-Carpatia. Jak wyjaśnił prelegent, chociaż polska część Korytarza BAC jest już na wykończeniu, o czym świadczą postępy w budowie autostrad i linii kolejowych, korytarz ten – jak na razie – nie do końca spełnia swoją rolę. Ruch tranzytowy (głównie do Czech i Słowacji) tym korytarzem jest na poziomie zaledwie kilku procent. Powodem są atrakcyjniejsze stawki przewozowe oferowane przez niemieckich przewoźników kolejowych, którzy wożą towary z niemieckich portów do państw Europy Środkowo-Wschodniej. Innym problemem są braki w infrastrukturze kolejowej w Polsce (niska przepustowość przejść granicznych, niska prędkość dojazdowa pociągów na poziomie 30 km/h). Konkurencją dla Korytarza Bałtyk-Adriatyk będzie także planowana trasa Via-Carpatia, która jest aktualnie budowana przez polski rząd. Trasa ta w swoim głównym przebiegu podążać będzie z Salonik w Grecji przez Bułgarię, Rumunię, Węgry, Słowację, następnie przez wschodnie województwa RP do litewskiego portu w Kłajpedzie. Port ten podlega aktualnie rozbudowie przez rząd litewski, jego przeładunki już kształtują się na poziomie przeładunków portu w Gdańsku, a ambicje portu są znacznie większe. Właścicielem portu jest duży genewski operator, który posiada swoje udziały w kilkudziesięciu portach morskich z całego świata. Poza tym z Kłajpedy odchodzą regularne połączenia kontenerowe (tzw. Viking Train) do Odessy i Kijowa, a także do Kazachstanu i Turcji. Budowa trasy Via-Carpatia pozycję litewskiego portu jeszcze bardziej umocni.
Jak powiedział M. Graban region pomorski przewodząc Stowarzyszeniu Polskich Regionów Korytarza Transportowego Bałtyk-Adriatyk (SPR KTBA) podejmuje wiele wysiłków aby odwrócić niekorzystną sytuację i zwiększyć rangę połączeń południkowych. W tym celu Stowarzyszenie współpracuje z prywatnymi interesariuszami korytarza: portami morskimi, lotniskami, terminalami kontenerowymi, operatorami intermodalnymi, instytucjami otoczenia biznesu. Ważną inicjatywą SPR KTBA jest także akcja promocyjna i loobingowa na rzecz wydłużenia Korytarza Bałtyk-Adriatyk na Skandynawię.
Tekst: Michał Graban